'Ik heb geluk gehad, wat zou er zijn gebeurd als die supporter een wapen had?'
Door Robin Bruggeman
Vanwege de degradatie van Birmingham in 2011 stond de derby in competitieverband vijf jaar lang niet meer op de agenda en in de afgelopen seizoenen is de rivaliteit daarom intenser dan ooit. Aston Villa daalde in 2016 ook af naar het tweede Engelse niveau en de aartsrivalen draaien normaal gesproken mee in de subtop van de Championship. De confrontatie van afgelopen zondag was een wedstrijd tussen de clubs die op dat moment de tiende en twaalfde positie innamen op de ranglijst en Villa zou het treffen door een doelpunt van diezelfde Grealish uiteindelijk met 0-1 winnen, waardoor het over the Blues heen steeg.
Dat juist de 23-jarige Grealish het lijdend voorwerp was van de actie van Mitchell was achteraf gezien geen grote verrassing, want de jonge middenvelder is in de afgelopen seizoenen uitgegroeid tot het gezicht en uithangbord van the Villans. De in Birmingham geboren en opgegroeide Engelsman meldde zich in 2001 op zesjarige leeftijd in de academy van de club en doorliep daarna de gehele jeugdopleiding. Op zijn zestiende maakte Grealish al deel uit van de wedstrijdselectie van Villa, al moest hij nog even wachten op zijn officiële debuut. In de eerste helft van het seizoen 2013/14 werd hij namelijk op huurbasis bij Notts County gestald en in de fysiek loodzware League One zette het talent zijn laatste stappen richting zijn grote doorbraak op Villa Park.
"Hij is een baby, hij is nog maar een jochie. Hij heeft talent, maar dat moet nog wel op de goede manier doorontwikkeld worden. Het zal hem alleen maar goed doen als hij het veld moet delen met echte mannen", waren de woorden van toenmalig trainer Paul Lambert voordat Grealish naar Notts vertrok. Op 7 mei 2014 gunde de Schotse oefenmeester de spelmaker zijn officiële debuut tegen Manchester City in de Premier League. In het seizoen erop namen de minuten voor Grealish gestaag toe en vervulde hij vooral een heldenrol in de met 2-1 van Liverpool gewonnen halve finale van de FA Cup. Het talent was in die wedstrijd bij beide goals betrokken en leverde zelfs de assist voor de winnende treffer van Fabian Delph. Het voetbaljaar eindigde door de met 4-0 verloren finale tegen Arsenal echter in mineur en een jaar later zakte Grealish met Villa af naar de Championship.
De degradatie betekende voor Grealish mogelijk echter een geluk bij een ongeluk, aangezien de tegenstand en de vele minuten op het tweede niveau de Engelsman de afgelopen seizoenen de kans boden om als speler en persoon volwassen te worden. Van een grillig talent dat nog weleens negatief in het nieuws kwam vanwege het inhaleren van lachgas en uit de hand gelopen feestjes in hotels, veranderde hij langzaam in een dragende speler, die onlangs zelfs voor het eerst de aanvoerdersband om zijn arm mocht schuiven. Grealish ontbrak tussen begin december en eind februari bijna drie maanden met een scheenblessure en daags voor hij zijn rentree maakte tegen Derby County, kreeg hij van trainer Dean Smith te horen dat hij dat zou doen als captain: "We zaten in de fitnessruimte met John McGinn (middenvelder van Aston Villa, red.) en een paar jongens van de medische staf en ik vroeg toen: 'Wie moet de aanvoerder worden?' Ze gooiden een aantal namen in de groep voordat ik tegen Jack zei: 'Jij bent morgen de captain'", blikte Smith onlangs terug in gesprek met de Birmingham Mail.
"Hij had een grote glimlach op zijn gezicht en het was natuurlijk een onvergetelijk moment voor hem omdat hij, net als ik, opgegroeid is als Villa-fan." De in oktober aangetreden opvolger van Steve Bruce dacht er meteen bij zijn aanstelling al over na om Grealish de band te geven: "Hij heeft een langdurig contract bij de club. Toen ik hier binnen kwam, heb ik gezegd dat ik wil dat hij ons naar de Premier League leidt. Ik denk dat hij dat kan. Hij is de toekomst van deze club. Hij is een enorm goede prof en ik had het gevoel dat als ik hem niet aan zou wijzen als aanvoerder, ik zijn leiderschapskwaliteiten tekort zou doen. Vanwege de manier waarop hij speelt is hij toch al een leider, ik had het gevoel dat het aanvoerderschap deze kwaliteiten zou kunnen uitvergroten."
Dat Grealish dit seizoen nog te bewonderen is op Villa Park wordt door de fans beschouwd als een klein wonder, daar het er afgelopen zomer lang op leek dat hij de overstap zou maken naar Tottenham Hotspur. De Londenaren hadden volgens berichten in de Engelse pers een bedrag van 30 à 35 miljoen euro over voor de middenvelder en voor Villa leek er vanwege grote financiële zorgen geen andere keus over te blijven dan mee te werken aan een transfer. Op 20 juli kwam echter het nieuws naar buiten dat miljardairs Nassef Sawiris en Wes Edens zich voor een significant bedrag bij de club in zouden kopen, waardoor de absolute noodzaak om Grealish te verkopen verdween. Tottenham bleef zodoende met lege handen achter en zou uiteindelijk zelfs geen enkele aankoop doen gedurende die transferperiode. Toenmalig trainer Bruce is ervan overtuigd dat the Spurs zichzelf te slim af zijn geweest in de onderhandelingen met Villa: "Ik kan met zekerheid stellen dat we er financieel zo slecht voor stonden, dat als Tottenham eerder aan het werk was gegaan, hij nu daar zou spelen. Iedereen was te koop voor de overname, zo moeilijk was de situatie", reageerde hij eerder dit seizoen bij talkSPORT.
Grealish bleef echter en signeerde in september zelfs een nieuw contract, inclusief een vermeende transferclausule van zeventig miljoen euro. Met de middenvelder aan boord deed Villa in de periode na het ontslag van Bruce en het aantreden van Smith, en diens rechterhand John Terry, volop mee in de strijd om de plekken die aan het einde van het seizoen recht geven op deelname aan de play-offs voor promotie naar de Premier League. De scheenbeenblessure van de sleutelspeler betekende echter niet alleen een domper voor hemzelf, maar ook voor de plannen van Villa: zonder Grealish zakte de club af naar een dertiende plek op de ranglijst en pas in de afgelopen weken is de weg naar boven weer ingezet. De wedstrijd tegen Derby werd, mede dankzij een fraaie volley van de aanvoerder, met 4-0 gewonnen en Grealish maakte afgelopen weekend dus de winnende treffer in de derby met Birmingham. De 1-3 zege op Nottingham Forest van woensdagavond betekent dat Villa inmiddels is opgeklommen naar de achtste plek op de ranglijst, nog maar twee punten verwijderd van de onderste play-offplek.
De goede prestaties van de afgelopen week worden echter nog altijd overschaduwd door het incident dat zondag plaatsvond tijdens de Second City Derby. Aanvaller Mitchell, gekleed in een jas die normaal gesproken wordt gedragen door leden van hooligangroepering Birmingham Zulu's, kon al vroeg in de wedstrijd zonder al te veel moeite het veld op stormen om Grealish van achteren een klap tegen het hoofd te geven. Hij werd vervolgens onder politiebegeleiding van het veld geleid en moest later knarsetandend vernemen dat Grealish zijn sportieve revanche had gehaald door in de 67e minuut de enige treffer van de middag binnen te schieten. Ook de viering van dat doelpunt verliep echter niet zonder incidenten. De euforische middenvelder zocht na zijn goal contact met de meegereisde fans en een steward probeerde Grealish daarna op een hardhandige manier weer over de reclameborden heen te werken. Deze man werd vlak daarop eveneens door de politie meegenomen en was daarmee de tweede persoon die vanwege een incident met Grealish op een negatieve manier de kranten haalde.
In Engeland en de rest van de wereld werd meteen schande gesproken over de klap die Grealish uitgedeeld kreeg van de 27-jarige Mitchell en Birmingham reageerde snel door de supporter voor het leven van St. Andrew's te verbannen. De burgerrechter oordeelde een dag later al en legde de relschopper een gevangenisstraf van veertien weken en een boete van ruim vierhonderd euro op. Bovendien mag Mitchell de komende tien jaar geen enkele voetbalwedstrijd in het Verenigd Koninkrijk bijwonen en moet hij Grealish een schadevergoeding van ruim honderd euro betalen. De middenvelder was zelf niet van de partij in de rechtbank toen het vonnis werd uitgesproken, maar aanklager Jonathan Purser voerde het woord namens de speler: "Jack Grealish was geschokt en bang, want als deze supporter onbeschaamd genoeg was om het veld op te komen, wat had hij dan nog meer kunnen doen? Hij kende de persoon die hem aanviel niet en heeft de Birmingham City-supporters niet geprovoceerd", tekende Birmingham Live op uit de mond van Purser, die ook een korte verklaring oplas van Grealish: "Ik kan niet anders dan voelen dat ik geluk heb gehad. Het had zoveel erger kunnen aflopen als de supporter een wapen in zijn hand had gehad."
Tijdens de zitting kwam ook de motivatie van Mitchell ter sprake en de supporter van Birmingham had de gevolgen van zijn daad vooraf niet helemaal goed ingeschat: "De politieagent die Mitchell van het veld af haalde zei dat Mitchell Grealish een eikel vond. Mitchell claimde dat hij niet had gedronken en dat hij met zijn vader de wedstrijd bezocht. Hij deed het voor de grap. Hij zei wel dat hij er spijt van heeft", ging Purser verder. De advocaat van de dader, die eveneens aan het woord kwam, noemde de daad van Mitchell 'niet bij zijn karakter passen': "Het heeft voor schaamte gezorgd bij zijn familie en de club waar hij al meer dan twintig jaar een seizoenkaart heeft. Hij heeft zijn excuses aangeboden aan Aston Villa en natuurlijk aan Jack Grealish. Hij kan niet uitleggen wat hem bezielde. Het was in eerste instantie zijn dwaze bedoeling om het veld op te gaan om het publiek op te zwepen. Hij is zeker berouwvol. Hij is een man met een partner, ze hebben samen een twee jaar oude dochter en ze verwachten een tweede kind." Mitchell's familie moest na de wedstrijd naar een onderduikadres worden gebracht na verschillende doodsbedreigingen op het internet.
Grealish werd na afloop van de wedstrijd in Engeland geprezen vanwege de volwassen manier waarop hij met het incident om was gegaan en zijn doelpunt liet zien dat hij zich ook op sportief gebied niet van de wijs had laten brengen door Mitchell. In zijn eerste reactie na het duel weigerde hij dan ook om veel woorden vuil te maken aan de aanval: "Om hier voor het eerst als aanvoerder van Aston Villa te spelen en dan meteen de winnende te maken, dat is iets waar je alleen maar van kunt dromen. Er is altijd rivaliteit in het voetbal, maar hier mag geen plek voor zijn. Uiteindelijk heb ik geprobeerd om gewoon mijn werk te doen en ik denk dat dat gelukt is. Ik heb de winnende goal gemaakt en wij hebben er drie punten aan overgehouden. Het was ongelooflijk om zo te scoren en dan ook nog eens voor onze eigen fans. Na wat er gebeurde in de eerste helft was het alsof het zo had moeten lopen."
