Gelekte video zorgt voor bizarre theorie over dreigende ondergang in Engeland
Door Chris Meijer
Met één droom stapte Dave Whelan in 1995 in bij Wigan: de Premier League halen. De oud-verdediger van Blackburn Rovers en Crewe Alexandra was steenrijk geworden dankzij JJB, een keten van sportwinkels, en stapte met torenhoge ambities in bij de club uit de tussen Manchester en Liverpool ingeklemde stad. Wigan speelde op dat moment nog op het vierde niveau, maar kreeg al snel daarna de beschikking over een hypermodern stadion (destijds een van de grootste stadions buiten de Premier League) en slaagde er tien jaar na de intrede van Whelan daadwerkelijk in om voor het eerst in de clubhistorie naar het hoogste niveau te promoveren. Het absolute hoogtepunt tijdens het bewind van de miljonair volgde in 2013, toen Wigan de FA Cup won. The Latics zorgden in hetzelfde jaar voor een unicum, door naast het winnen van het Engelse bekertoernooi ook te degraderen en daarmee na acht jaar uit de Premier League te verdwijnen. De afgelopen jaren pendelde Wigan op en neer tussen de Championship en de League One.
"Ik denk dat mijn tijd bij Wigan sportief gezien de beste periode uit mijn carrière is geweest. Ik heb daar een mooie tijd gehad op en buiten het veld, vrienden voor het leven ontmoet en prijzen gewonnen. Het was toen een hele hechte club met een jonge voorzitter (de kleinzoon van eigenaar Whelan, red.), en dat jaar in de League One hadden we een speciaal team", vertelt Yanic Wildschut, die tussen de zomer van 2015 en januari 2017 14 doelpunten en 19 assists verzorgde namens Wigan, in 2016 met de club vanuit de League One naar de Championship promoveerde en voor 8,2 miljoen euro aan Norwich City werd verkocht. "Toen we waren gepromoveerd en we onderaan stonden in de Championship, was het lastig om in de winterstop de club te verlaten. Maar soms moet je ook aan jezelf denken en het bedrag wat ik heb opgebracht, konden ze investeren in het team."
"Ik heb in de tijd dat ik bij Wigan speelde nooit geluiden gehoord of gemerkt dat er problemen waren. De familie Whelan was al zo lang eigenaar en deed werkelijk alles voor de club. Hoe belangrijk de rol was die de familie Whelan speelde, komt nu eigenlijk aan het licht. Nooit waren er financiele problemen, altijd gooiden zij hun ziel en zaligheid erin en nu ze weg zijn, merk je ineens hoe goed een club als Wigan het had", gaat de 28-jarige aanvaller, tegenwoordig in dienst van het Israëlische Maccabi Haifa, verder. Whelan besloot uiteindelijk in 2018 de club van de hand te doen. "Toen ze de club verkochten, was alles in orde en lieten ze iets achter waarop verder gebouwd kon worden. Maar helaas zie je als buitenlandse eigenaren een club komen te bezitten, zij zien het als business en niet als passie. Daar betalen de club, de spelers en de supporters nu de prijs voor."
Het was Darren Royle die Whelan in 2017 in contact bracht met de International Entertainment Corporation (IEC). Zijn vader Joe werkte als manager voor Everton en Manchester City en hij deed zelf de nodige contacten op in Azië, doordat hij als vertegenwoordiger voor het Chinese gokbedrijf KB88 werkte. Het valt niet te ontkennen dat er destijds al een vreemd luchtje zat aan het in Hongkong beursgenoteerde bedrijf, dat geregistreerd stond in belastingparadijs de Kaaimaneilanden en een casino runde in de Filipijnse hoofdstad Manilla. Aan het hoofd van IEC stond Stanley Choi, die als professioneel pokerspeler miljoenen beurde. Desondanks stemde Whelan in met de overname, waardoor Wigan in november 2018 voor een bedrag van 25 miljoen euro in Hongkongse handen kwam. Royle werd door de nieuwe eigenaren naar voren geschoven als voorzitter en sprak tegenover Sky Sports torenhoge ambities uit: "De club heeft acht jaar in de Premier League gespeeld en daar goed gepresteerd. Het is absoluut een ambitie om de komende jaren terug te keren naar de Premier League, Leicester City is wat dat betreft een voorbeeld. Waarom zou Wigan niet kunnen meedoen in de top van de Premier League?"
Die ambitie wist de club onder zijn leiding niet waar te maken, maar de eerste anderhalf jaar onder zijn bewind verliepen desondanks zonder al te grote problemen. Royle sprak eind april weliswaar zijn zorgen uit over de club, maar dat had voornamelijk te maken met de impact van het coronavirus. "Het is een moeilijke tijd voor alle clubs. We vertrouwen op het geld van de eigenaar, want een behoorlijk deel van onze inkomsten is weggevallen. Het is geen geheim dat de salarissen van de spelers het grootste deel van onze uitgaven zijn", zei Royle tegenover Sky Sports. Er werd al een tijd gesuggereerd dat IEC van de club af wilde en een maand na de uitspraken van Royle werd plotseling bekendgemaakt dat Wigan was overgenomen door Next Leader Fund (NFL), ook afkomstig uit Hongkong én geregistreerd op de Kaaimaneilanden.
Ene Wai Kay Au Yeung, die volgens de eerste berichten naast zijn werk als vastgoedinvesteerder vijftien jaar lang een niet nader genoemde amateurclub gerund zou hebben, werd naar voren geschoven als de nieuwe eigenaar. "Ik ben blij dat ik onderdeel word van de Wigan-familie en kijk er naar uit wat deze uitdagende periode ons gaat brengen", zo luidde het clichématige commentaar van Yeung op de overname. "We moedigen iedereen aan om feedback te leveren op het beleid van de club, zodat jullie ons kunnen helpen groeien en ontwikkelen. Ik hoop dat we in de toekomst samen van de wedstrijden kunnen genieten."
De meeste fans weten op dat moment nog niet dat de vorige clubeigenaar - pokerspeler Choi - tot voor kort ook de grootaandeelhouder was van investeringsfonds NFL. Pas nadat de overname van Wigan bekendgemaakt werd, deed hij afstand van NFL en kreeg Yeung de meerderheid van de aandelen in handen. Dat is op zich al vreemd en het totale bedrag van de overname zorgt voor nog meer gefronste wenkbrauwen. Niet alleen betaalde NFL middenin de coronacrisis 19,5 miljoen euro voor Wigan, maar tegelijkertijd werd er 27 miljoen euro op tafel gelegd om de spelerssalarissen en 'grote verliezen' te dekken. Supporter @marksparko onthult in een uitgebreid draadje op Twitter dat IEC ruim dertig miljoen leende aan NFL, dat binnen een jaar terugbetaald moest worden met een rente van acht tot twintig procent. Het betekent dat Wigan alleen aan rente al meer dan 110.000 euro per maand moest betalen, een buitengewoon fors bedrag.
De zaak begint echter pas echt te stinken als Britse advocaten van Yeung een week na de overname al een verzoek indienen om de club onder curatele te stellen. The Guardian schrijft dat Yeung bij zijn aantreden al wist dat er een investering van een kleine zeven miljoen euro nodig was om Wigan weer financieel gezond te maken en de boel op orde te brengen. Een week nadat hij totaal 46 miljoen euro op tafel had gelegd om de club in handen te krijgen, besloot hij het resterende bedrag niet te investeren en daarmee de controle uit handen te geven aan curatoren die zo snel mogelijk geïnteresseerde partijen moeten vinden om een ondergang te voorkomen. Een vreemd verhaal, vooral omdat er vanuit Engeland maar sporadisch contact kan worden gelegd met Yeung. Het bestuur van Wigan sprak hem louter via telefoongesprekken, zonder video, en de curatoren krijgen geen contact met hem, alleen met zijn advocaten. Op internet zijn er amper sporen te vinden van Yeung, maar deze week liet hij middels een statement op Wigan Today wél van zich horen. "We hebben Wigan met de beste intenties gekocht, maar helaas heeft de coronacrisis gevolgen voor alle bedrijven", zo viel er te lezen. "Dit heeft de mogelijkheid om te investeren bemoeilijkt en na te hebben geworsteld met het vinden van een oplossing, hebben we besloten om de club onder curatele te laten stellen om het voorbestaan te waarborgen."
De timing van dit alles zorgt ook voor de nodige vraagtekens. Door het onder curatele stellen, dreigt Wigan twaalf punten in mindering te krijgen. The Latics staan vijf wedstrijden voor het einde zes punten boven de rode streep, dus leek men gevrijwaard van zorgen over degradatie. Bij een eventuele puntenstraf kukelt Wigan echter van de 16e naar de 24e en tevens laatste plaats in de Championship, waardoor de club alsnog zou degraderen. Dankzij de in het geheim gefilmde reactie van Rick Parry, de voorzitter van competitie-organisator EFL, valt voor velen de puzzel die samen een 'groot mondiaal schandaal' vormt in elkaar. In een gesprek met zijn buurman, een Wigan-fan, gaf Parry toe dat er 'geruchten' bestaan dat er vanuit de Filipijnen veel geld is ingezet op een degradatie van Wigan. "Er zijn verschillende geruchten. Een van de geruchten is dat er vanuit de Filipijnen is ingezet op de degradatie van Wigan, omdat de vorige eigenaren daar een casino hebben", sprak Parry, zonder dat hij wist dat hij gefilmd werd. De EFL bevestigde later aan de Daily Mail dat de video echt was, maar voegde wel toe dat het onderdeel was van een langer gesprek.
Well, here's why... This is a video of the head of the English Football League, Richard Parry, stating he's heard a rumour that there was a big bet placed on Wigan's relegation in the Philippines. Remember the past owner was a professional gambler who owned a string of casinos? pic.twitter.com/uW3PTkrOAL
— mark ???? (@marksparko) July 3, 2020
Met het inzetten op een degradatie van Wigan kan veel geld verdiend worden, omdat de club eigenlijk al zo goed als veilig was en de quotering vrij hoog was. Deze theorie wordt nog eens versterkt door de uitspraken van curator Gerald Krasner. "Dit is een voetbalclub die heel goed gerund werd, met geld op de bank. Deze situatie is een van de vreemdste waar ik ooit in terecht ben gekomen", zo tekenden verschillende Engelse media op uit de mond van Krasner. Wigan noteerde weliswaar rode cijfers, maar gecontroleerd. Er werd geen geld uitgegeven dat er niet was en Krasner sprak van een 'record dat nog wel even zal staan' over het korte tijdsbestek waarin Yeung Wigan onder curatele liet stellen. "We zijn op de hoogte van alle zorgen, er zal onderzoek gedaan worden. Als we in de papieren duiken, zullen er ongelofelijke dingen naar buiten komen."
De gang van zaken is inmiddels ook opgepikt in de politiek. Lisa Nandy, de afgevaardigde voor de stad Wigan in het Britse parlement, heeft een brief gestuurd naar Oliver Dowden, de staatssecretaris die sport in zijn portefeuille heeft zitten. De kritiek van Nandy richt zich tevens op de EFL, dat de overname bij Wigan heeft goedgekeurd. Via Twitter kwamen razendsnel verschillende dubieuze details over IEC, NFL, Choi en Yeung naar buiten, terwijl het onderzoek van de EFL naar de overname dit klaarblijkelijk niet heeft opgeleverd. "Wat er de afgelopen dagen heeft kunnen gebeuren, is een schande. Het toont het complete falen van de regels die bestaan om clubs te beschermen. Wigan Athletic is een goed gerunde, geliefde club, die voor negentig jaar het hart van onze gemeenschap is. Ik snap niet hoe de overname goedgekeurd kon worden door de EFL, er moet een volledig onderzoek komen", schreef Nandy, die sprak van een 'groot mondiaal schandaal' en tegelijkertijd vroeg om de puntenstraf voorlopig nog even uit te stellen. In een uitgebreid statement plaatste de EFL deze week zijn vraagtekens bij de uitleg van Yeung dat de coronacrisis de oorzaak van de problemen is geweest. Tegelijkertijd benadrukte de competitie-organisator dat de test voor potentiële clubeigenaren nog eens tegen het licht gehouden gaat worden en wordt een onderzoek naar de overname van Wigan door Yeung aangekondigd.
In de komende weken moet blijken of Wigan dit schandaal gaat overleven, maar het nodige personeel heeft reeds te horen gekregen dat hun salaris wordt verlaagd. De spelers en staf van the Latics kregen vorige week vrijdag geen salaris en verloren een dag later met 3-0 van Brentford, dat overigens nog wel in de race is om promotie naar de Premier League. Tegen een eventuele puntenstraf wordt volgens The Times hoe dan ook beroep aangetekend en er zouden al verschillende partijen geïnteresseerd zijn om Wigan te redden van de ondergang, onder wie rugbyclub Wigan Warriors. Alle ogen zijn nu tevens gericht op Whelan, die in gesprek met Talksport liet weten dat hij de club niet zomaar aan zijn lot zal overlaten. "Ik ben in shock, echt waar. Ik kan dit niet geloven! Het is heel triest allemaal. Ik dacht dat ze zouden gaan investeren in de club, om terug te gaan richting de Premier League. Het is onbegrijpelijk wat ze hebben gedaan, toen ik de club verkocht was die in een perfecte staat. Ik ga me ermee bemoeien en kijken wat er aan de hand is. Wigan is Wigan. Ik heb het stadion gebouwd en het is naar mij vernoemd, dus ik ga kijken of ik kan helpen. Dat Wigan verdwijnt, is iets dat je niet kunt verkroppen. Ik zal dat niet laten gebeuren", verzekerde de voormalig eigenaar. Wildschut hoopt dat Whelan of een vergelijkbaar toegewijde eigenaar Wigan spoedig de helpende hand kan toesteken. "Ik hoop het voor de club, de mensen die er werken en mijn oud-teamgenoten, zodat het weer kan worden zoals het vroeger was. Ik heb bij deze grote club teveel mooie momenten beleefd om ze zo te zien afglijden."
